TEKNİK BİLGİLER

 

KAUÇUK NEDİR?

      Belirli bitkilerin salgısından elde edilen doğal bir üründür. Günümüzde kauçuk terimi esneklik özelliği bulunan maddeler için kulanılmaktadır. Kauçuk asıl boyunun bir katına kadar uzatılabilir, bırakıldğında eski halini alır. Bu benzersiz özellikler kauçuk dışında kalan bazı polimerlerde çok az görülür. Kauukta çapraz bağlar alışımış ölçülerden daha geniş olduğu için olağanüstü esnektir.

      Kauçukla ilk tanışan Kristof Kolomb olduğu kabul edilir. Doğal kauçuk yüzyıllarca sıradan amaçlarla kullanılmıştır. Kauçuk daha çok tropikal bölgelerde yetişir. 18 yy sonlarına doğru avrupalı bilim adamları bu alışılmamış maddeninin özelliklerini incelemeye başladılar. Kauçuk ismi kızılderili dilinde ağlayan ağaç anlamına gelen (CACHUCHU) sözüne yakın olan fransızca kökenli KAUÇUK olarak yerleşmiştir. 19 yy. başlarında gelen Thomas Hancock kauçuğa biçim verilmisini sağlayan mekanik işleme yöntemlerini geliştirdi. 1820 'de ingiltirede ilk kauçuk fabrikası kuruldu. 1823 'de Charles Machintos kumaşı kauçukla kaplayarak su geçirmez yapmak için pratik bir yöntem geliştirdi. Bununla birlikte doğal kauçuk hemen hemen hiç çapraz bağ içermiği için ısınıca yapışkanlaşıyordu, soğuyunca da sertleşiyordu. Charles Goodyear 'ın bir rastlantı sonucu bulduğu kükürtleme yöntemi bu sorunu ortadan kaldırarak, üretimde kullanılmaya uygun sağlam bir esnek bir gereç elde edilmesini sağladı. Goodyear 'ın kauçuğu kükürtle ısıtılmaya dayanan ve çapraz bağlanmaya neden olan kükürtleme işlemi bazı değişiklirlerle günümüzde de kulanılmaktadır. 19 yy. sonlarına kadar kauçuğun kaynağı Güney Amerika olarak biliniyordu. Ancak sonraları yaygınlaştıralarak Güneydoğu Asya 'da da üretilmeye başlandı. Doğal kauçuk üretiminde sağlanan bu önemli gelişme otomotiv sanayinin gelişmesiyle aynı döneme rastladı. Oto lastiği üretimi için kauçuğa duyulan ihtiyaç ansızın büyük boyutlara ulaşması, genç kauçuk sanayinin hızla gelişmesini sağladı. Günümüzde üretilen kauçuğun %60 'lı lastik üretiminde kullanılır.

 

Doğal Kauçuk Üretimi;

 Doğal kaçuk ağaç tarafından Lateks olarak salgılanır. Bu suda asıltı oluşturulan çok küçük parçacıklar halinde yaklaşık %30 kauçuk içeren süt rengi bir sıvıdır. Kızılderililer ağaçları baltayla çapraz keserek lateks elde ederlerken ağaçların Asya 'da yetiştirilmesiyle birlitke sızdarma yönetimi geliştirilmiştir. Bu yöntemde ağacın kabuğu bıçakla ince bir çizgi halinde çizilir, yaklaşık iki saat kadar lateks akar ve durur kaplarda toplanan lateks asitle pıhtılaştırılarak katı kauçuk elde edilir, bu kauçuk ince tabakalar halinde sıcak dumana tutalarak kurutulur ve satışa hazır hale getirilir. Bir bölümü ise suyu alınarak lateks halinde satılır. Yapılan bitki geliştirme çalışmaları sonucu kauçuk ağacından 10 kat daha fazla verimli GUAYULE isimli ağaç üretilmiştir.

Yapay Kauçuğun Üretimi,

    1826 'da Michel Faraday polimerler adı verilen molekül sınıfını bilmemisine karşın, doğal koçuğun İZOPREN adı bir kimyasal bileşiğin birimlerinden oluştuğunu buldu. Daha sonra fransız ve Alman kimyasalcıları izoprenin nasıl kaçuğa dönüştürülebileceğini göstermişlerdir. Savaş yıllarında ABD Asya kauçuklarını kaybetme olasılığına karşı yapay kaçuk üretmeye ve araştırma-geliştirme projesine atom bombasına ayırdığı kaynak kardar para ayırmıştır. 1960 yılından sonra bir çok ülke yapay kauçuk üretimen başlamıştır. Stirenbutadien kauçuğu günümüzde üretilen en önemli yapay kauçuktur. Uzopreni polimerleştirerek doğal kauçuğun yapımı stiren-butedien kauçuğundan daha palalıdır, ancak kauçuk konusunda dışa bağımlı kalmak istemeyen rusyanın ilgisini hala çekmektedir. Yüksek kimyasal direnç için kullanılan policolopren yada neopren ve çok yüksek sıcaklıklar için kullanılan silikon, yağlar için nitril yada akriolintril silikon kauçuklar bunlara örnek gösterilebilir.

Kauçuk Ürünleri,

  Doğal ve yapay kauçuklar hiç bir zaman saf karışımsız olarak kullanılmazlar. Başta kükürt olmak üzere karbon karası gibi maddelerle birlikte karışım yapılarak kullanılır. Kolay işlenebilmesi içinde bir miktar DOP yağı veya diğer yağ çeşitleri kullanılır. Tipik bir kauçuk karışımı %60 dan az kauçuk içerir. Doğal ve yapay kauçuklarından ürün elde edebilmek için kauçuk karışımı sıcak bir kalıba konularak biçimlendirilir. Isı hem biçimlenmeyi hemde kükürtlenmeyi sağlar. Kauçuk ürünleri için, kullanıldığı yerlere göre bir çok bileşenlerde üretilmiştir. Bunlardan bazıları elyafla veya çelik telle güçlendirilip, kauçukla birleştirilerek ürün elde edilir. Doğal ve yapay kauçuk birbirlerine göre daha üstün nitilkli sayılmazlar, her birinin kendine özgü özellikleri ve fiyatı vardır. Üretici üreteceği malın gereklerine göre seçim yapar, örneğin uçuk lastikleri %100 doğal kauçuktan imal edilmektedir, bununla birlikte dğal kauçuk aşırı çevre koşullarında iyi değildir, söz gelimi yağa dayanması gereken yerlede conta olarak kullanılmazlar. Ayrıca ozon yoğunluğunun fazla olduğu yerlede doğal kauçuk kullanılmaz, ama bozulma olasılığı az olduğundan motor destek takozu gibi mühendislik gerektiren yerlerde yaygın olarak kullanılır.

Kauçuk Dayanım Koşulları

English EN Turkish TR